William Shakespeare, dünyanın en büyük oyun yazarı ve aynı zamanda İngiliz dilinin de bilinen en büyük yazarıdır. Yetkin özellikleri, iz bırakmış eserleri ve tiyatroyu derinden etkileyen oyunları ile dünyada iz bırakmış tarihi isimlerden biridir. Shakespeare, döneminin en büyük ismidir evet ancak günümüzde de bu ismi bilmeyen, hakkında ufak da olsa bilgi sahibi olmayan yoktur. Sinemaya uyarlanmış pek çok eseri bulunan Shakespeare özellikle de Romeo ve Juliet aşkının babası olarak da anılmış biridir.
Dünyanın en büyük oyun yazarı demek Shakespeare için yetersiz kalabilir. Çünkü Shakespeare pek çok isim ile anılmaktadır. Bunlar arasında en bilinenler İngiltere’nin ulusal şairi ve Avon’un Ozanı yani kısaca Ozan’dır. Tüm bu tabirlere bakıldığında Shakespeare kimdir sorusuna verilebilecek en iyi yanıt hiç kuşkusuz Ozan olacaktır. Döneminde pek çok eser kaleme almış, oyun yazmış Shakespeare’in günümüze kadar ulaşmış 39 oyunu, 154 sonesi (şiir biçimi), 3 uzun öykü şiiri bulunmaktadır. Ölümünün üzerinden yıllar geçmiş olsa da Shakespeare’in eserleri günümüzde hala araştırılmaya devam etmektedir. Bundan dolayı kendisi ölümden sonra yaşamaya ve yaşatılmaya devam edecektir.
Hayatı
Shakespeare, 23 Nisan 1564 yılında Warwickshire’daki Stratford-upon-Avon’da doğdu ve burada büyüdü. Babası belediye meclisi üyesi ve eldiven tasarımcısı John Shakespeare annesi varlıklı toprak sahibi ailenin kızı olan Mary Arden’dir. Shakespeare’in 7 kardeşi vardır ve Shakespeare hayatta kalan en büyük evlattır. Shakespeare’nin eğitim hayatı konusunda pek bir bilgi yoktur ancak tahminler King’s New School’da eğitim gördüğünü göstermektedir. Eğitim hayatı hakkında net bilgiler olmamasına rağmen Shakespeare’in hayatı oldukça geniş bilgiler içermektedir.
Ünlü İngiliz oyun yazarı Shakespeare, 18 yaşında evlenmiştir. Eşi Anne Hathaway’dir. Ve ünlü yazarın bu evlilikten 3 çocuğu olmuştur. Susanne, Hamlet ve Judith. Hamlet ve Judith ikiz kardeştir ve Hamlet 11 yaşında bilinmeyen bir nedenden hayata gözlerini yummuştur. Shakespeare, evlendiğinde ve hatta ikiz çocukları doğana kadar bilinen bir kişilik değildi. Ufak tefek yazdığı oyunlar ya da eserler henüz adını duyurmamıştı. Ancak ünlü yazarın karşılaştığı bazı sorunlar eserlerinin önüne geçmiş ve adının karalanmasına neden olmuştur. Bu nedenler arasında Shakespeare’in adının, Queen’s Bench mahkemesindeki bir hukuk davasının şikayet bildirisinde görünmesidir. Aynı zamanda Shakespeare’in yerel toprak sahibi Thomas Lucy’nin mülkünde kaçak geyik avlama suçundan dolayı kovuşturmadan kaçmak için kasabadan Londra’ya kaçtığına dair rivayetler de vardır. Ancak bunların kanıtı hiçbir zaman bulunmamıştır. Bundan dolayı söylentiden ileri gitmeyen olaylar olarak kalmıştır.
Sanat Kariyeri
Her ne kadar Shakespeare’in eserlerini ne zaman yazdığı tam olarak bilinmese tahminler 1592 yılını göstermektedir. Shakespeare’in oyunlarının bazıları 1594’te quarto baskılarında yayınlandı ve 1598’de adı bir satış noktası haline gelerek başlık sayfalarında görünmeye başlandı. Oyun yazarı olarak ismini duyurduktan sonra Shakespeare kendi oyunlarında ve bazı oyunlarda görünerek ismini duyurmaya başladı. Ben Jonson’ın 1616 baskısındaki Works, onu Every Man in His Humour ve Sejanus His Fall oyunlarının oyuncu listelerinde gösterir. Bazı akademisyenler, Jonson’ın 1605’teki Volpone oyununun oyuncu listesinde isminin olmamasını oyunculuk kariyerinin sona yaklaştığının bir işareti olarak değerlendirmiştir. Ancak 1623 tarihli First Folio, Shakespeare’i tüm bu oyunlardaki baş oyunculardan biri olarak listeler ve bunlardan bazıları Volpone’dan sonra ilk kez sahnelenmiştir. Ancak hangi rolleri oynadığı kesin olarak bilinememektedir. 1709’da Rowe, Shakespeare’in Hamlet’in babasının hayaletini oynadığına dair bir düşünce öne sürmüştür. Daha sonraki gelenekler ve düşünceler onun As You Like It’te Adam’ı ve Henry V’de Koro’yu da oynadığını göstermektedir. Ancak bu bilgilere dair de net bir bilgi bulunmamaktadır.
Tüm bu bilgileri toplamak ve yorumlamak gerekirse Shakespeare’in sanat hayatı için 16. yüzyılın sonları ve 17. yüzyılın başlarına denk gelen Elizabeth döneminde başlamıştır. Eserlerinin çoğunu en etkin olduğu yıllar 1589-1613 arasında üreten ünlü yazar 39 oyun, 154 sone ve 3 uzun öykü yazmıştır. Yazdığı oyunlar genellikle trajedi, komedi ve tarih türlerini içermektedir. Eserlerindeki trajediler insanın iç dünyasının derinliklerine inerken komedileri güldürürken düşündüren yapılar olarak dikkat çeker. Ve dünyada iz bırakmış tarih oyunları ise İngiltere’nin tarihi olaylarına ve kahramanlarına odaklanan gerçekti yazılardır.
Shakespeare’in En Ünlü Eserleri
William Shakespeare’in pek çok eseri olduğu bilinmektedir ancak ne yazık ki her biri günümüze dek ulaşmamıştır. Günümüze kadar ulaşanlar İngiliz yazarın en bilinen ve ünlü eserleridir. Shakespeare ismi ile bütünleşmiş pek çok eseri bulunmaktadır. Belki her biri için aynı cümleyi kurmak gerekir ancak bazı eserleri var ki günümüzde dahi herkesin bildiği ve izlediği oyunlardır. Her ne kadar şimdiki yüzyılda aktif olarak oyunlarda görünmese de Shakespeare’in eserlerinin birçoğu sinemaya da uyarlandığı için eskimeyen ve eskimeyecek eserler olarak her daim anılacaktır.
- Macbeth: Shakespeare’in en bilinen eserlerinin başında hiç kuşkusuz Macbeth gelir. Trajedi türünde kaleme alınmış olan eser ilgi çekici ve etkileyici bir kurguya sahiptir. 1606 yılında yayınlanan Macbeth, Macbeth ve Lady Macbeth’in tahtı ele geçirme hırsını ele alan bir eserdir. Bu eserde hayaletler ve cadılar gibi doğaüstü unsurlar da kullanılmıştır. İnsan doğasının karanlık tarafının büyük bir ustalıkla işlendiği Macbeth, izleyiciye ahlaki araştırma yapma düşüncesi doğurmaktadır.
- Romeo ve Juliet: Bilinen en ünlü aşk eserlerinden biridir Romeo ve Juliet. Kitap, tiyatro ve sinemaya uyarlanan en ünlü eserlerden de biridir. Romeo ve Juliet’te iki insanın birbirine duyduğu derin aşk ve tutku anlatılmaktadır. Tüm dünyada bilinen bu ünlü eser aşkın gücünün en iyi yansıtıldığı öykülerdendir.
- Othello: Othello, Venedik ordusunun komutanı olan Othello’nun, ast subay Lago’nun kıskançlık ve hırs dolu entrikaları sonucunda karısı Desdemona’ya olan güvenini kaybetmesini ve trajik bir sona doğru ilerlemesini anlatan dünyaca ünlü bir eserdir. Othello özellikle kıskançlık ve yalanın insan üzerindeki yıkıcı etkilerini anlatan ders niteliğinde bir öyküdür.
- Hamlet: “Olmak ya da olmamak; işte bütün mesele bu!” tiradı ile hafızalarda yer etmiş en ünlü Shakespeare eseridir. Hamlet ile oldukça büyük bir başarı kazanmış olan ünlü yazar bu eser ile toplumun her kesiminden insanın dikkatini çekmeyi başarmıştır.
- Venedik Taciri: Trajikomik bir hikayeye sahip olan Venedik Taciri, Shakespeare’in ünlü kitaplarından biridir. Yahudi tüccar Shylock, Venedikli Hıristiyan tüccar Antonio ve Antonio’nun arkadaşı Bassanio arasında oldukça ilgi çeken bir konu vardır. Venedik Taciri Shakespeare’in komedi unsurlarını başarıyla kullandığı bir eserdir.
Shakespear’in Ölümü
Her yaptığı işle başarısından söz ettiren Shakespeare’in hayatı neredeyse hep üretmekle geçmiştir. Oyunları, kitapları, şiirleri ile her zevke ve kişiye hitap etmeyi başarmış olan Shakespeare, 23 Nisan 1616 yılında henüz daha 52 yaşındayken ve vasiyetini yazdıktan bir ay sonra hayata gözlerini yummuştur. Günümüzde dahi Shakespeare’nin neden ve hangi sebeplerden dolayı öldüğü bilinmemektedir. Bilinen tek ölüm nedeni arkadaşlarıyla yaptığı eğlenceli bir toplantı esnasında içkiyi fazla kaçıran Shakespeare’in kapıldığı yüksek ateştir. Shakespeare, ölümünden iki gün sonra Holy Trinity Kilisesi’nin mezarlığına gömülmüştür.Mezarını kaplayan taş levhaya oyulmuş kitabe, 2008 yılında kilisenin restorasyonu sırasında dikkatle kaçınılan, kemiklerinin hareket ettirilmesine karşı bir lanet içerir.
İyi bir arkadaş, sakın sakın,
En kapalı alanı kazmaya.
Tanrıya şükür ki taşları korusun,
Ve ilk önce kemiklerimi hareket ettirsin.
İyi dostum, İsa aşkına,
Burada kapalı olan tozu kazmaktan vazgeç.
Bu taşları esirgeyen adam kutsansın,
Kemiklerimi hareket ettiren lanetlensin.
1623’ten bir süre önce, Shakespeare’in anısına kuzey duvarına kendisinin yarı heykelinin bulunduğu bir cenaze anıtı dikilmiştir.
Shakespeare Hakkında İlginç Bilgiler
- Shakespeare’in doğum günü ve ölüm günü aynı güne denk gelir (23 Nisan).
- Shakespeare’in hiç üniversiteye gitmediği bilinmektedir.
- Shakespeare’in oyunlarında yaklaşık 30.000 kelime kullanılmıştır.
- Shakespeare’in eserleri 80’den fazla dile çevrilmiştir.
- Shakespeare’in evi, Stratford-upon-Avon’da en çok ziyaret edilen turistik yerlerden biridir.
- Shakespeare, İngilizce’ye 1.700’den fazla kelime kazandırmıştır.
- William Shakespeare, hayatı boyunca eserlerinde birçok imza kullanmıştır: “Willm Shaksp”, “William Shakespe”, “Wm Shakspe”, “William Shakspere”, “Willm Shakspere” bilenen 6 imzasından birkaçıdır.
- Shakespeare’in kendi el yazısına ait herhangi bir mektup veya günlük bulunmamaktadır.
İngiltere’nin yetiştirdiği ve tüm dünyaya yayılmış isim William Shakespeare günümüzde yaşasaydı daha hangi iz bırakan eserlere imza atacaktı bilinmez ancak hayata geçirdikleriyle hala yaşamaya devam etmektedir.
