Dünyanın bildiği isim Leonardo Di Ser Piero Da Vinci bilinen ismiyle Leonardo Da Vinci, Rönesans döneminin en parlak ismi, en bilinen filozofu en büyük devrimcisidir. Sanatta çığır açan eserleri ile günümüzde dahi adından söz ettiren Leonardo Da Vinci mucit, matematikçi, müzisyen, anatomist, jeolog, heykeltaş, mimar ve mühendistir. Bunca dal ile ilgilenip adından söz ettirmemesi elbette mümkün değildir. İtalyan Rönesansı denilince akla ilk gelen ve gelmiş geçmiş en büyük sanatçılardan olan Da Vinci aynı zamanda dünyanın en büyük dehalarından birisi olarak kabul edilir.
Leonardo Da Vinci’nin Hayatı
Leonardo Da Vinci, 15 Nisan 1452 yılında İtalya’da dünyaya gelmiştir. Genç bir noter olan Ser Piero da Vinci ve Caterina’nın evlilik dışı çocuğu olan Leonardo’nun doğduğu yılda babasının başka bir kadınla evlenip evden ayrılması sonucunda annesi onu tek başına 5 yaşına kadar bakmıştır. Da Vinci’nin annesinin kökenleri hakkında net bir bilgi bulunmamaktadır. Kimi kaynaklara göre annesinin Çerkez olduğu iddia edilse de bazı kaynaklarda Orta Doğulu köle olarak İtalya’da yaşadığı düşünceleri bulunmaktadır. Da Vinci uzmanlarının yaptığı araştırmalar netlik kazanmış değildir. Leonardo Da Vinci’nin annesisin evlenip başka kasabaya gitmesi sonucunda Leonardo’ya bir süreliğine büyükannesi ve babası bakmıştır. Babasının evliliğinden çocuğu olmadığı için Leonardo babası tarafından ev kabul edilmiştir. Ancak ne babası ne da amcası dışındaki diğer akrabaları tarafından yoğun bir sevgi ortamında büyümemiştir.
Büyükannesi ve büyükbabası ölünce Leonardo babası ile Floransa’ya taşınmıştır. Ne yazıktır ki o dönemlerde evlilik dışı çocukların üniversite okumaları mümkün değildi. Bu yüzden Leonardo üniversite okuma şansı elde edemedi. Ancak çocukluğu itibariyle çizim konusundaki büyüleyen yeteneği babasının dikkatini çeker ve dönemin ünlü heykeltraşlarından olan Andrea del Verrocchio’nun atölyesine onu çalışmak ve yetiştirmek üzere verir. 14 yaşında mesleki anlamda ilk adımını atmış olan Leonardo Da Vinci 17 yaşında aynı atölyede çırak olmuştur. Çırak olduktan sonra 7 yıl konu üzerinde eğitim alan Da Vinci, hem teorik eğitim hem de çizim, boyama, heykeltraşlık becerileri yanında çizim, kimya, metalurji, metal işleme, alçı döküm, deri işleme, mekanik ve ahşap işleri de dahil olmak üzere çok çeşitli teknik beceriler de kazanmıştır. Tüm bu becerilerin yanında öğrenmeye fazlasıyla açık olan Leonardo, atölyede çırak olarak çalıştığı dönemde lir çalmayı da öğrenerek yeteneklerine bir yenisini daha eklemiştir.
Leonardo Da Vinci’nin Özel Hayatı
Leonardo Da Vinci’nin özel hayatı konusunda en bilinen yorum onun fiziksel temas ve ilişkilerden pek hoşlanmadığıdır. Ve hatta şu sözü ile düşüncelerini net olarak ifade etmektedir. “Üreme faaliyeti ve bununla bağlantılı olan her şey o kadar iğrençtir ki insanlar hoş yüzler ve duygusal eğilimler de olmasa kısa sürede yok olacaktır.”
Leonardo’nun ilişkileri elbette olmuştur. Ve hatta henüz 17 yaşındayken model Jacopo Saltarelli ile eşcinsel ilişki yaşadığı iddia edilmiştir ve suçlanmıştır. Ancak konu hakkında herhangi bir şahit ve kanıt olmadığından dava düşmüştür. Bunda babasının da nüfusunun etkili olduğu düşünülmektedir. Gian Giacomo Caprotti da Oreno, Lenordo’nun 26 yıl boyunca hizmetçisi ve yardımcısı olmuştur. Kıvırcık saçları ve parlak cildi ile hoş bir genç olarak bilinen Oreno, Lenordo tarafından çeşitli ithamlarda suçlanmıştır. Ancak buna rağmen uzunca yıllar onun hizmetinde kalmış ve görüşmüşlerdir. Sonrasında Leonardo Da Vinci kont Francesco Melzi tanışmıştır. Ve Melzi Leonardo’nun kendisine karşı yoğun hisler beslediğini şu sözleri ile anlatmıştır; “çok ihtiraslı ve fazlasıyla yakıcı aşk.” Melzi ve Leonardo uzunca yıllar birlikte olmuştur ve hayat arkadaşı olarak uzunca süre görüşmüşlerdir.
- yüzyıla gelindiğinde Leonardo Da Vinci’nin genç erkeklere olan ilgisi tartışma konusu olmuştur. O dönemde yazılan çeşitli kitaplarda Leonardo’nun bu ilgisinden bahsedilmiştir.
Leonardo Da Vinci’nin Sanat Hayatı
Leonardo, 1482 yılında Verrocchio’nun yanından ayrılarak yeni bir başlangıç yapmak üzere Floransa’dan Milano’ya gitmiştir. Sanatçı ve mühendis olarak Milano’da II Moro olarak tanınan Ludovico Sforza’nın hizmetine girmiştir. Milano’daki ilk işi, 1483 tarihli San Francesco Grande Kilisesi şapeli için büyük bir altar panosunun orta bölümünü oluşturacak olan “Kayalıklar Madonnası” tablosu olmuştur. Figür eskizleri için yaptığı incelemeler Leonardo’nun insan vücuduna ve anatomiye olan ilgisini artırmıştır ve 1480’lerde Leonardo bilimsel ve anatomik çalışmalarına ağırlık vermeye başlamıştır. 1480’lerin sonlarında ise ilk kez insan vücudunun oranları, anatomi ve fizyoloji konularında çalışmalar yapmıştır.
Birinci Floransa Dönemi
20 yaşındayken Leonardo, sanatçıların ve tıp doktorlarının loncası olan Saint Luke Loncası’nda usta olmuştur. Leonardo’nun bilinen en eski tarihli eseri, Arno vadisinin 1473 tarihli kalem ve mürekkeple yapılmış çizimidir. Vasari’ye göre Leonardo, Arno Nehri’nin Floransa ile Pisa arasında ulaşıma uygun bir kanal yapılmasını öneren ilk kişidir. Ocak 1478’de Leonardo, Palazzo Vecchio’daki Saint Bernard Şapeline sunak resmi yapması için bir sipariş almıştır. Bu sipariş onun Verrocchio’nun stüdyosundan bağımsız iş yaptığını ve bağımsızlığını ilan edeceğinin göstergesi olmuştur. Lenardo Floransa’yı 1482’de terk ederek Milano Dükü Sforza’nın hizmetine girmiştir. Dükün hizmetine girebilmek için köprüler, silahlar, gemiler, bronz, mermer ve kilden heykeller yapabileceğini anlattığı ancak göndermediği mektubu bütün zamanların en olağanüstü iş başvurusu olarak kabul edilmiştir. Buradan da Leonardo Da Vinci’nin işine olan hayranlığı ve aşkını en net biçimde görmekteyiz.
İlk Milano Dönemi
Leonardo Da Vinci 1482’den 1499’a kadar Milano’da çalıştı. Lekesiz Doğum Kardeşliği için Kayalıklar Bakiresi ve Santa Maria delle Grazie manastırı için Son Akşam Yemeği tablolarını yapması için görevlendirilmiştir. 1485 yılında Leonardo, Sforza adına kral Matyas Corvinus ile tanışmak için Macaristan’a gitti ve onun tarafından bir Madonna resmi yapması için görevlendirilmiştir. Leonardo, Sforza’nın özel günler için şamandıraların ve gösterilerin hazırlanması, Milano Katedralinin kubbe tasarım yarışması için çizimi ve ahşap modeli ve Ludovico’nun selefi Francesco Sforza’ya ait dev Atlı Heykelinin modeli gibi diğer birçok projede çalışmıştır. Bu heykel, boyut olarak Rönesans’ın iki büyük atlı heykeli olan Padua’daki Donatello’nun Gattamelata’sını ve Venedik’teki Verrocchio’nun Bartolomeo Colleoni’sini geçmiştir ve Gran Cavallo olarak tanınmıştır. Leonardo atın modelini tamamlayarak dökümü için ayrıntılı planlar yapmıştır. Ancak 1494 yılında Ludovico şehri Fransa Kralı VIII. Charles’a karşı savunmak için top yapması için metali kayınbiraderi Ferrara düküne vermiştir.
1485 – 1490 yıllarında doğa, mekanik, geometri, uçan makinelerin yanı sıra, kilise, kale ve kanal yapımı gibi mimari yapılar ile ilgilenen Leonardo’nun ilgi alanı o kadar genişti ki başladığı çoğu işi bitiremiyordu. Ve yanında bu yüzden pek çok öğrenci yetiştirmeye başlamıştır.
İkinci Floransa Dönemi
Ludovico Sforza 1500 yılında Fransa tarafından devrildiğinde Leonardo, asistanı Salaì ve arkadaşı matematikçi Luca Pacioli ile birlikte Milano’dan Venedik’e kaçmıştır. Leonardo, Venedik’te askeri mimar ve mühendis olarak çalışmıştır ve şehri deniz saldırılarından korumak için yöntemler geliştirmiştir. 1502 yılında Cesena’da Leonardo, askeri mimar ve mühendis olarak hareket edip patronuyla birlikte İtalya’yı dolaşarak VI. Alexander’ın oğlu Cesare Borgia’nın hizmetine girmiştir. Leonardo, onun himayesini kazanmak için Cesare Borgia’nın kalesinin haritasını, Imola’nın şehir planını yapmıştır. Bunu gören Cesare, Leonardo’yu baş askeri mühendis ve mimar olarak işe almıştır. Daha sonra aynı yıl, Leonardo, patronu için Toskana’daki Chiana Vadisi’nin başka bir haritasını daha yapmıştır. Böylece patronu araziyi daha iyi bir şekilde kaplayacak ve daha büyük bir stratejik konuma sahip olacaktı. Bu haritayı, kanalın her mevsimde su ihtiyacını karşılamak için denizden Floransa’ya bir baraj inşa etme projesiyle birlikte yapmıştır.
Leonardo Da Vinci’nin Ölümü
Leonardo Da Vinci geçirdiği felç sonucu yaşamını yitirmiştir. 2 Mayıs 1519 yılında 67 yaşındayken evinde ölmüştür. Ve hatta kralın kollarında öldüğü iddia edilir. Leonardo’nun mezarı St. Florentin Manastırı’nın kilisesinde bulunmaktadır.
Leonardo Da Vinci’nin En Önemli Eserleri
Dünyanın gelmiş geçmiş en önemli sanatçılarından olan Leonardo Da Vinci, bıraktığı eserler ile günümüzde de hala önemini koruyan bir isimdir. Yaptığı eserler pek çok yapıya ve resme ilham olmuştur. Geride adından söz ettiren eserleriyle hafızalara kazınan bu ünlü dehanın önemini yitirmeden günümüze gelen ve sonraki yıllarda da hep var olacak eserleri şunlardır;
- Mona Lisa; Sanatçının en bilinen eseri hiç kuşkusuz Mona Lisa’dır. Francesco del Giocondo’nun siparişi üzerine eşi Lisa del Giocondo’nun, bilinen adıyla Mona Lisa’nın portresi olarak sipariş üzerine yapılmış bir eserdir.
- Son Akşam Yemeği: 15. yüzyılda Duke Lodovico Sforza’nın isteği üzerine yapılmış olan bu fresk, 4.5 metreye 8.8 metre olup, adını Hz. İsa’nın yakalanıp çarmıha gerilmesinden hemen önceki yemeğinden almaktadır.
- Salvator Mundi: İsa’nın dünyanın kurtarıcısı olarak betimlendiği tabloda Fransız XII. Louis ve onun eşi Breton’lu Anne için yapıldığı tahmin ediliyor. Dünyanın en pahalı sanat eseri olarak kabul edilir.
- Vitruvius Adamı: Dahi bir mimar ve yazar olan Vitruvius Pollio’nun “De Architectura” adlı eserinde tasvir ettiği oranlardan esinlenerek resmedildiğinden “Vitruvius Adamı” ya da “Altın Oran” olarak bilinmektedir.
Leonardo Da Vinci Hakkındaki İlginç Bilgiler
- Da Vinci, solak olduğu için ters el yazısı yazmıştır.
- Kendisini bir ressamdan çok bir mühendis olarak görmüştür.
- 3000’den fazla defter sayfası bırakmıştır.
- Hiç evlenmemiş ve çocuğu olmamıştır.
Rönesans döneminin en yetenekli dehalarından olan Leonardo Da Vinci, kendinden sonra gelen pek çok sanatçıya ilham olmuştur. Eserleri ve başarıları ile ölümünden sonra da iz bırakmaya devam eden Leonardo, tarihin yetiştirdiği en önemli isimlerden biridir.
